Microruimten met een macro-impact

Stedelijke omgevingen worden mede bepaald door een gebrek aan ruimte. En doordat inmiddels meer dan de helft van de wereldbevolking er zijn intrek in heeft genomen, begint ruimte schaars te worden. Stijgende huur- en woningprijzen maken traditionele huizen en appartementen voor velen onbetaalbaar. Als reactie hierop ontstond de beweging van microruimten.

Maar daar hield stopt het niet.

Door de klimaatcrisis, die snel en dringend actie vereist, hebben microruimten een nieuwe rol gekregen. Microruimten zijn nu meer dan een economische of geografische oplossing. Ze leveren ook een ecologische bijdrage: er zijn minder middelen nodig, ze nemen minder ruimte in, en ook de bouw en het onderhoud ervan hebben een kleinere voetafdruk. 

Dit onderzoek van de Verenigde Naties heeft aangetoond dat, als we het vloeroppervlak van een huis met 20% per capita verkleinen, we de uitstoot tijdens de bouw met 50-60% kunnen verlagen. Het kan ook de vraag naar verwarming en koeling tijdens de gebruiksfase van het huis met 20% terugdringen. Kleinere ruimten zorgen er bovendien voor dat steden minder hoeven uit te breiden en dat zo meer natuurgebieden behouden blijven. En doordat er minder behoefte is aan materialen, is er ook minder vraag naar grondstoffen.

In deze nieuwe rol als duurzamere oplossing doen microruimten ook hun intrede op nieuwe, niet-stedelijke locaties.

KOJA, de vormgegeven visie van de Finse ontwerper Kristian Talvitie, bevindt zich niet tussen de wolkenkrabbers van Hongkong, Sydney of Toronto. De microruimte van Talvitie is neergestreken op een heuvel met uitzicht op een vijver in Zuid-Finland (net buiten het dorp Fiskars, om precies te zijn). Het potentieel van KOJA, een pod met panoramische ramen die zich vastklampt aan een boomkruin, is omgekeerd evenredig aan zijn grootte. Deze stek laat bezoekers een worden met de natuur en kan de band tussen mensen en hun natuurlijke omgeving versterken en zo de klimaatcrisis een nieuw, meer persoonlijk gevoel van urgentie geven.

Het design, dat oorspronkelijk is bedacht als inzending voor de 2021Polestar Design Contest (waarin het bekroond werd met de eervolle vermelding), is minimalistisch en toch expressief, ingetogen en toch gedurfd. Doordat deze microruimte is gemaakt van zo weinig mogelijk materialen en uit zo weinig mogelijk componenten bestaat, toont ze aan dat design het middel is om duurzame oplossingen aantrekkelijk te maken. Met andere woorden, dankzij design kan de keuze van de consument ook de juiste zijn.

Design maakt van deze microruimten – van Koreaanse "blanco canvas" micro-appartementen tot Duitse scheepscontainers – meer dan alleen een minuscule binnenomgeving. De glazen backlitpanelen en het witte eikenhout geven dit 65 m² grote Manhattan-microappartement toch een zeer ruim gevoel. Geïntegreerde meubelen en spiegels maken deze voormalige pianostudio in Taipei zo licht en luchtig mogelijk. En de eerder genoemde Finse boomhut heeft panoramische ramen en een transparant dak, waardoor zowel het ruimtelijk gevoel als de connectie met het omringende bos maximaal tot uiting komen.

Microruimten wonnen aan relevantie uit economische en geografische noodzaak. En nu zijn ze, uit ecologische noodzaak, nog relevanter geworden.